ThS. Nguyễn Quỳnh Trang

                                                                                                      Giảng viên khoa Xây dựng Đảng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kết thúc bằng thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử vào ngày 30/4/1975, là một sự kiện có tầm vóc quốc tế to lớn và mang tính thời đại sâu sắc, thể hiện sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ đã để lại những bài học kinh nghiệm quý báu đối với cách mạng Việt Nam, đặc biệt đối với sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay. Vận dụng, quán triệt những giá trị sâu sắc của các bài học kinh nghiệm ấy trong sự nghiệp đổi mới trên quê hương Nghệ An, Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu mà Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã đặt ra: “Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Phát huy truyền thống lịch sử, văn hóa, con người xứ Nghệ, ý chí tự cường và khát vọng vươn lên; chủ động đổi mới sáng tạo, đưa Nghệ An phát triển nhanh và bền vững; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh; phấn đấu đến năm 2025 Nghệ An trở thành tỉnh khá trong khu vực phía Bắc, năm 2030 trở thành tỉnh khá của cả nước.”[1]

Thành phố Vinh (Nguồn: baonghean.vn)

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975) đã để lại những bài học kinh nghiệm có giá trị sâu sắc đối với cách mạng Việt Nam, đặc biệt đối với công cuộc đổi mới đất nước:

Thứ nhất, Kiên định quyết tâm, quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược của Đảng

Đó chính là quyết tâm lớn của Đảng, quyết tâm của toàn quân, toàn dân của cả dân tộc Việt Nam. Quyết tâm này đã được khẳng định từ khi bắt đầu, xuyên suốt và luôn luôn kiên định trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, nó được bắt nguồn từ lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường bất khuất, ý thức làm chủ vận mệnh đất nước của con người Việt Nam. Từ ngàn đời nay, mỗi khi Tổ quốc bị lâm nguy, dân tộc ta triệu người như một, sẵn sàng đứng lên chống giặc cứu nước. Trong lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định "Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do"[2].

Chính tinh thần, ý chí quyết tâm, quyết thắng đã tạo động lực, nguồn sức mạnh tạo nên những thắng lợi to lớn không chỉ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ mà cả quá trình dựng nước, giữ nước và công cuộc đổi mới, xây dựng Tổ Quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai, Đảng luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội thể hiện ở việc tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng: Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam. Với đường lối chiến lược đó, Đảng đã hướng vào mục tiêu chung là hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất nước nhà, tạo điều kiện để đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Đảng đã động viên được đến mức cao nhất lực lượng hùng hậu của nhân dân cả nước, kết hợp tiền tuyến lớn với hậu phương lớn, kết hợp sức mạnh của nhân dân ta với sức mạnh ba dòng thác cách mạng, liên tiếp đánh thắng các chiến lược chiến tranh thực dân mới của đế quốc Mỹ. Ở miền Bắc với vai trò là hậu phương lớn, Đảng nhấn mạnh: “Không có thể nào có thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nếu không có miền Bắc xã hội chủ nghĩa”. Với tinh thần “Xây dựng chủ nghĩa xã hội lúc này cũng là để đánh thắng Mỹ” Đảng đã phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước, động viên toàn dân tích cực vừa sản xuất, vừa chiến đấu để bảo vệ độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ở miền Nam, thực hiện vai trò của tiền tuyến lớn trong việc đánh đuổi đế quốc Mỹ ra khỏi miền Nam, góp phần bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng miền Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương giương cao ngọn cờ hòa bình, độc lập dân tộc. Nhờ vậy, đã khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước triệu người như một sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, với tinh thần:“Tất cả vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước”.

Chính vì nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giải quyết tốt mối quan hệ giữa cách mạng hai miền đã tạo ra thế và lực cho công cuộc giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Thứ ba, Đảng đã đề ra đường lối kháng chiến bằng tư duy độc lập, tự chủ, đúng đắn, sáng tạo và tổ chức thực hiện đường lối đó phù hợp với điều kiện cụ thể và sự phát triển của cách mạng Việt Nam

Đảng đã sớm nhận rõ kẻ thù, đánh giá đúng tương quan lực lượng giữa ta và địch, thực hiện đường lối chính trị, đường lối quân sự độc lập, tự chủ, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; đồng thời có chủ trương phù hợp với từng thời điểm, từng giai đoạn cụ thể, đánh bại từng bước, tiến lên giành thắng lợi hoàn toàn.

Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công nồi dây mùa xuân năm 1975 chính là kết quả của việc sớm xác định thời cơ chiến lược của Đảng, từ đó có sự chuẩn bị về mọi mặt, đặc biệt là tiến hành xây dựng các binh đoàn cơ động chủ lực mạnh, việc phát triển thế trận trên các vùng chiến lược; kết hợp đòn tiến công quyết định của bộ đội chủ lực và lực lượng nổi dậy của quần chúng nhân dân ở các địa phương trên toàn miền Nam Việt Nam. Đây là sự sáng tạo, linh hoạt và tài tình của Đảng trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cuộc kháng chiến.

Thứ tư, thực hiện đoàn kết dân tộc với đoàn kết quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, lợi ích của các nước trong cộng đồng thế giới.

Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đảng ta chủ trương thực hiện đoàn kết liên minh với các lực lượng cách mạng của thời đại, tranh thủ tối đa những điều kiện quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đồng thời nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ trong việc hoạch định đường lối và phương pháp cách mạng phù hợp với đặc điểm, điều kiện của nước ta. Chính vì vậy, Đảng ta đã tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ và giúp đỡ cao nhất của nhân loại tiến bộ, đặc biệt là của Liên Xô, Trung Quốc và các nước XHCN khác, trong đó có cả nhân dân tiến bộ Mỹ; hình thành mặt trận thống nhất quốc tế rộng lớn, ủng hộ Việt Nam chống đế quốc Mỹ.

Đối với phát huy sức mạnh dân tộc, Đảng ta xác định cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc ở mỗi nước phải do chính nhân dân của dân tộc đó tiến hành trên mảnh đất của họ. Với quan điểm đó, Đảng ta đã chủ trương nêu cao ý chí tự lực tự cường, tinh thần độc lập, tự chủ dựa vào sức mình là chính, theo tư tưởng Hồ Chí Minh: “Đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Từ quan điểm đó, trong cuộc chiến tranh thần thánh của dân tộc, Đảng ta đã huy động đến mức cao nhất lực lượng chính trị, quân sự, kinh tế, văn hoá, lực lượng vật chất, tinh thần có sẵn trong nước, huy động tối đa mọi nguồn lực của dân tộc, của mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già trẻ, gái trai, bất kỳ giàu nghèo, lớn bé đều trở thành chiến sỹ, trở thành lực lượng vật chất, tinh thần hùng hậu tiến công mạnh mẽ vào đế quốc Mỹ.

Thứ năm, xây dựng Đảng và đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ của cuộc cách mạng

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, những kinh nghiệm mà Đảng ta tích luỹ được trong cuộc kháng chiến chống Pháp là vốn quý, tạo bản lĩnh cho Đảng bước vào thời kỳ mới, nhưng chưa đủ để đáp ứng nhu cầu lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng miền Nam, chống đế quốc Mỹ trong hoàn cảnh lịch sử mới. Trong chống Mỹ, với phong cách lãnh đạo sáng tạo bám đất, bám dân, bám địch, với sự phát huy tính tiên phong gương mẫu “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, làm cho Đảng xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của toàn thể dân tộc, tạo nên sự gắn bó máu thịt giữa Đảng với dân. Đó chính là nền tảng sức mạnh của Đảng trong quá trình lãnh đạo kháng chiến.

Xây dựng Đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, đồng thời không ngừng tổng kết thực tiễn của quá trình tiến hành chiến tranh cách mạng, bổ sung phát triển và hoàn thiện đường lối, kiên trì và sáng tạo trong lãnh đạo, trong chỉ đạo chiến tranh là vấn đề sống còn của cuộc chiến tranh cứu nước, là bài học bao trùm, xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo của Đảng.

Trong hơn hai thập kỷ thực hiện cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bài học xuyên suốt chính là Đảng ta đã luôn bảo đảm sự lãnh đạo liên tục, thống nhất của Đảng trong mọi giai đoạn, trước mọi nhiệm vụ cách mạng. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại đã khẳng định năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng mà nòng cốt chính là đội ngũ cán bộ, đảng viên đã được giáo dục, rèn luyện đủ đức, đủ tài, đủ bản lĩnh chính trị. Đó chính là nhân tố quyết định và là giá trị sống còn đối với nhiệm vụ cách mạng hiện nay cũng như trong tương lai của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Bài học đó cần tiếp tục được nhận thức, quán triệt và vận dụng đầy đủ trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Phát huy truyền thống yêu nước và cách mạng của quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ tỉnh Nghệ An đã lãnh đạo chính quyền, các tổ chức trong hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân đoàn kết, khắc phục khó khăn, phát triển toàn diện, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, tạo sự đồng thuận xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Trong giai đoạn hiện nay, Đảng bộ và Chính quyền tỉnh Nghệ An tiếp tục vận dụng những bài học quý báu của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vào thực tiễn xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An ngày càng giàu mạnh, hoàn thành những mục tiêu theo định hướng Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Nghị quyết Đại hội khóa XIII của Đảng.

Thứ nhất, Nhận thức đúng vị trí của Nghệ An trong khu vực Bắc Trung Bộ và cả nước, tập trung chỉ đạo thực hiện những quyết định của chính phủ về phát triển thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An thành trung tâm kinh tế, văn hóa vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2023 theo tinh thần Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị. Phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế, nội lực của địa phương; tranh thủ sự hỗ trợ, giúp đỡ của các ban, bộ, ngành Trung ương; chủ động kết nối, hợp tác với các địa phương, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, thu hút hiệu quả các nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội. Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành phải kiên trì thực hiện các mục tiêu lâu dài, đồng thời tập trung giải quyết kịp thời những nhiệm vụ trước mắt, mục tiêu dài hạn. Ưu tiên bố trí nguồn lực cho các trọng tâm, trọng điểm phát triển, để tạo bước đột phá trên từng lĩnh vực, từng vùng.

Thứ hai, Đảng bộ tỉnh Nghệ An xác định đường lối phát triển với việc thực hiện song song hai nhiệm vụ chiến lược của địa phương đó là phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo trật tự xã hội, an ninh - quốc phòng. Trong thời gian tới, tỉnh cần tập trung xây dựng và triển khai nhanh, quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các chương trình, đề án, kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Bảo đảm triển khai có hiệu quả các nghị quyết, đề án, kế hoạch về lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Coi trọng xây dựng tiềm lực về chính trị, tinh thần, kinh tế, xã hội. Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh trước yêu cầu nhiệm vụ và bối cảnh mới.

Thứ ba, Tiếp tục chăm lo xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trong việc bảo đảm sự đoàn kết, đồng thuận cao trong các tầng lớp nhân dân, cộng đồng các dân tộc, tôn giáo. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương; pháp lệnh, chỉ thị, nghị định của Quốc hội, Chính phủ về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Thực hiện có hiệu quả công tác dân vận của chính quyền; phong trào thi đua "Dân vận khéo", xây dựng các mô hình, điển hình tiên tiến được đẩy mạnh. Làm tốt công tác dân vận vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng đồng bào có đạo, giải quyết sớm và dứt điểm các vấn đề phát sinh. Tích cực, chủ động, sáng tạo trong xây dựng và triển khai các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, khơi dậy sức mạnh của Nhân dân trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, góp phần củng cố và tăng cường sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân; mối quan hệ giữa Nhân dân với Đảng, chính quyền; Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể ngày càng gắn bó, tin cậy. Hoạt động giám sát, phản biện xã hội ngày càng đi vào chiều sâu, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị các cấp.

Thứ tư, Tăng cường các hoạt động đối ngoại về cả chiều sâu và chiều rộng trên cơ sở đường lối đối ngoại chung của Đảng và Nhà nước. Tiếp tục thực hiện các mối quan hệ đối ngoại truyền thống với các tỉnh của nước bạn Lào (đặc biệt là 3 tỉnh có chung đường biên giới với Nghệ An), Liên bang Nga, Nhật Bản và các nước khác. Tăng cường và mở rộng hợp tác, giao lưu, học tập kinh nghiệm với các địa phương trong và ngoài nước. Các hoạt động đối ngoại cần được tổ chức bài bản, ngày càng đi vào chiều sâu; chủ động phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các bộ, ngành Trung ương, các cơ quan đại diện ngoại giao, đại sứ quán nước ngoài và các tổ chức quốc tế, góp phần mở rộng quan hệ hợp tác với các địa phương, tổ chức đối tác trong và ngoài nước; quảng bá hình ảnh, thúc đẩy thu hút đầu tư, phát triển du lịch, thương mại, đóng góp quan trọng vào thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thứ năm, Thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng bộ, chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Phát huy đoàn kết; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có đủ đức, đủ tài dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra. Thực hiện tốt dân chủ, kỷ luật, kỷ cương, giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, tạo sự đồng thuận trong hệ thống chính trị và nhân dân cùng hướng tới mục tiêu vì sự phát triển của tỉnh.

Như vậy, vận dụng và quán triệt những giá trị sâu sắc của bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975), Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An quyết tâm phát huy tinh thần đoàn kết, chung sức đồng lòng, với niềm tin, khát vọng vươn lên mạnh mẽ, quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức, tận dụng tốt thời cơ, đưa Nghệ An phát triển nhanh, bền vững, nỗ lực phấn đấu hoàn thành vượt mức các nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu, tạo nền tảng vững chắc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 5 năm (2021-2025), nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025.

* Tài liệu tham khảo:

- Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Giáo trình Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb Lý luận chính trị, 2021.

- Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2004, t37.

- Hồ Chí Minh (1996), toàn tập, tập 10, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr31

- Ban Chỉ đạo tổng kết chiến tranh - trực thuộc Bộ Chính trị (1995), Tổng kết cuộc kháng chiến chống thực dân Mỹ, cứu nước - Thắng lợi và bài học, Nxb CTQG, Hà Nội.

- Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025

- Nghị quyết số 36/2021/QH15 của Quốc hội: Về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An.