Chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11: Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và chính quyền địa phương hai cấp tại Nghệ An
Trong tiến trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ luôn được xác định là nhiệm vụ then chốt của công tác cán bộ. Đặc biệt, khi Nghệ An đang triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng càng trở nên cấp bách và mang ý nghĩa chiến lược...
Đặt vấn đề
Trong tiến trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ luôn được xác định là nhiệm vụ then chốt của công tác cán bộ. Đặc biệt, khi Nghệ An đang triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng càng trở nên cấp bách và mang ý nghĩa chiến lược.
Xuất phát từ yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, bối cảnh hội nhập, chuyển đổi số và phát triển kinh tế - xã hội; Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 đã chỉ rõ: "Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả." Bộ máy chỉ hiệu quả khi cán bộ có đủ phẩm chất và năng lực; Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: "Coi trọng đào tạo, bồi dưỡng theo vị trí việc làm và khung năng lực, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”.
1. Một số vấn đề đặt ra đối với cán bộ trong bối cảnh mới
Việc xây dựng chính quyền hai cấp tại Nghệ An đang đặt ra nhiều thách thức đối với đội ngũ cán bộ cơ sở, đòi hỏi họ phải thích ứng và nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu mới.
Thứ nhất, năng lực chưa đồng đều
Một trong những vấn đề cốt lõi là sự chênh lệch về năng lực giữa các cán bộ. Dù đã có những tiến bộ, trình độ chuyên môn và lý luận chính trị của một bộ phận cán bộ cơ sở vẫn còn hạn chế. Điều này đặc biệt thấy rõ khi họ phải giải quyết các vấn đề phức tạp phát sinh từ cơ chế chính quyền hai cấp, như việc phân cấp, phân quyền hay triển khai các thủ tục hành chính mới. Nhiều cán bộ chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về quản trị hiện đại hay các quy định pháp luật mới, dẫn đến khó khăn trong việc thực thi nhiệm vụ một cách hiệu quả.
Thứ hai, áp lực công việc và tâm lý "sợ trách nhiệm"
Cơ chế chính quyền hai cấp, cùng với việc sáp nhập các đơn vị hành chính, đã làm tăng đáng kể khối lượng và tính phức tạp của công việc tại cấp xã. Cán bộ phải xử lý nhiều nhiệm vụ hơn với nguồn lực hạn chế, dẫn đến áp lực lớn. Bên cạnh đó, tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm xuất hiện ở một số cán bộ, đặc biệt khi phải đưa ra các quyết định liên quan đến đất đai, đầu tư công hoặc các vấn đề nhạy cảm khác. Điều này làm chậm trễ quá trình giải quyết công việc và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều hành của chính quyền.
Thứ ba, thiếu hụt và biến động nhân sự
Cơ cấu lại bộ máy theo mô hình chính quyền hai cấp đã gây ra sự biến động nhân sự. Việc một số cán bộ có năng lực xin nghỉ việc hoặc chuyển công tác tạo ra sự thiếu hụt nhân lực, trong khi việc sắp xếp lại đội ngũ còn gặp nhiều lúng túng, chưa thể bố trí "đúng người, đúng việc". Tình trạng này không chỉ lãng phí nguồn lực đào tạo mà còn làm suy yếu năng lực vận hành của bộ máy chính quyền cơ sở, gây khó khăn cho việc duy trì sự ổn định và hiệu quả công việc.
Thứ tư, hạn chế về ứng dụng công nghệ thông tin
Mặc dù chính quyền tỉnh đang đẩy mạnh chuyển đổi số, năng lực ứng dụng công nghệ của cán bộ cơ sở vẫn còn yếu. Nhiều cán bộ chưa thành thạo trong việc sử dụng các phần mềm chuyên ngành hay các nền tảng dịch vụ công trực tuyến, gây cản trở cho quá trình tự động hóa và số hóa các thủ tục hành chính. Hạn chế này không chỉ làm giảm hiệu quả làm việc mà còn ảnh hưởng đến khả năng tương tác với người dân, đặc biệt là trong bối cảnh các dịch vụ công đang dần được chuyển lên môi trường mạng.
2. Những vấn đề cần tập trung đổi mới trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
Để giải quyết những vấn đề thực tiễn của đội ngũ cán bộ cơ sở, tỉnh Nghệ An cần có một định hướng chiến lược toàn diện về công tác đào tạo, bồi dưỡng. Chiến lược này sẽ tập trung vào ba trụ cột chính: đổi mới nội dung đào tạo, cải tiến phương pháp và hoàn thiện chính sách.
Một là, đổi mới nội dung đào tạo theo hướng thực tiễn và chuyên sâu
Chiến lược đào tạo phải trực tiếp giải quyết những điểm yếu của cán bộ. Thay vì đào tạo dàn trải, các chương trình cần chuyên môn hóa, tập trung vào các lĩnh vực đang yếu như quản lý đất đai, đầu tư công và xây dựng nông thôn mới. Bên cạnh đó, cần cập nhật kiến thức về chuyển đổi số và cải cách hành chính để cán bộ có đủ công cụ và tư duy vận hành bộ máy hiệu quả trong kỷ nguyên số.
Hai là, cải tiến phương pháp và đánh giá hiệu quả
Để việc đào tạo mang lại hiệu quả thực chất, tỉnh cần chuyển đổi từ phương pháp truyền thống sang phương pháp hiện đại. Cần tăng cường thực hành và nghiên cứu tình huống, giúp cán bộ rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề. Song song với đó, việc đánh giá phải toàn diện, không chỉ dựa trên kết quả học tập mà còn theo dõi hiệu quả làm việc của cán bộ sau khi bồi dưỡng. Cơ chế này cần có sự tham gia của lãnh đạo trực tiếp để có cái nhìn khách quan và xác định hiệu quả thực chất của việc đào tạo.
Ba là, hoàn thiện chính sách và cơ chế khuyến khích
Để giải quyết vấn đề áp lực và tâm lý "sợ trách nhiệm," tỉnh cần có những chính sách đột phá. Xây dựng cơ chế luân chuyển, bổ nhiệm và đãi ngộ hợp lý sẽ tạo động lực cho cán bộ phấn đấu. Đặc biệt, cần có cơ chế bảo vệ những cán bộ dám nghĩ, dám làm, từ đó xóa bỏ tâm lý sợ sai và tạo ra một môi trường làm việc minh bạch, nơi mọi nỗ lực đều được ghi nhận.
3. Một số giải pháp trọng tâm cần thực hiện trong nhiệm kỳ tới
Để cụ thể hóa định hướng chiến lược đã nêu, tỉnh Nghệ An cần tập trung triển khai các giải pháp trọng tâm sau trong nhiệm kỳ tới như sau:
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
Thống nhất Trường Chính trị Nghệ An là đơn vị duy nhất trên địa bàn tỉnh chịu trách nhiệm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Tổ chức thực hiện đồng bộ, bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, sự điều phối thống nhất của Ban Tổ chức, vai trò trung tâm của Trường Chính trị và sự phối hợp trách nhiệm của các sở, ngành, địa phương. Khi cơ chế này vận hành trơn tru, sẽ tạo thành một “chuỗi liên kết” khép kín từ khâu quy hoạch - đào tạo - sử dụng cán bộ, tránh tình trạng chồng chéo, dàn trải, đồng thời bảo đảm cán bộ được bồi dưỡng đúng đối tượng, đúng nhu cầu, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị của tỉnh.
Đổi mới tư duy và mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng: không chỉ trang bị kiến thức, mà phát triển năng lực toàn diện, trọng tâm là khả năng tư duy chiến lược, xử lý tình huống, gắn lý luận với thực tiễn. Trước yêu cầu tinh gọn bộ máy, chính quyền địa phương chỉ còn hai cấp (tỉnh và xã), gây áp lực lớn lên đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Mỗi người phải đảm nhận nhiều việc hơn, với tốc độ xử lý phải nhanh hơn, hiệu quả hơn, đòi hỏi năng lực chuyên môn cao và tư duy quản trị công hiện đại, thay vì tư duy hành chính truyền thống. Bên cạnh đó, việc thích ứng nhanh với công nghệ số và ứng dụng AI trong công việc là yêu cầu tất yếu. Nếu không được đào tạo, bồi dưỡng kịp thời, cán bộ có nguy cơ tụt hậu. Do đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cần được quan tâm và quan tâm thường xuyên để đáp ứng yêu cầu của nền hành chính hiện đại.
Thứ hai, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm định chất lượng đào tạo, bồi dưỡng.
Đổi mới công tác đánh giá chất lượng cán bộ: toàn diện, khách quan, đánh giá cả quá trình và kết quả vận dụng sau đào tạo, có cơ chế phản hồi từ cơ sở. Đổi mới công tác đánh giá chất lượng cán bộ là một yêu cầu cấp thiết, hướng tới xây dựng một hệ thống đánh giá toàn diện và khách quan hơn. Việc đánh giá không chỉ dựa trên kết quả đào tạo mà còn xem xét cả phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn và hiệu quả công việc trong thực tế. Hệ thống mới sẽ đánh giá cả quá trình học tập và quan trọng hơn là kết quả vận dụng kiến thức sau đào tạo. Để làm được điều này, cần thiết lập một cơ chế phản hồi từ cơ sở, nơi cán bộ công tác, để thu thập thông tin chính xác và kịp thời, từ đó giúp hoàn thiện các chương trình đào tạo và đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong đánh giá.
Đây là khâu quyết định để công tác đào tạo thực sự đi vào thực chất, tránh bệnh thành tích. Lấy kết quả đào tạo, bồi dưỡng là tiêu chí quan trọng khi xét quy hoạch, bổ nhiệm, đánh giá cán bộ. Bên cạnh đó, nên mở rộng cơ chế giám sát độc lập, mời Học viện Chính trị quốc gia và các cơ quan có thẩm quyền tham gia kiểm định chất lượng. Chỉ khi công tác kiểm tra, giám sát được thực hiện chặt chẽ, công khai, minh bạch thì mới tạo được niềm tin, uy tín và động lực cho đổi mới.
Thứ ba, tiếp tục xây dựng và phát triển Trường Chính trị Nghệ An đạt chuẩn mức 2 theo tinh thần Quy định số 11-QĐi/TW.
Trường đã được công nhận đạt chuẩn mức 1, đây là nền tảng quan trọng; nhưng để đáp ứng yêu cầu mới, cần vươn lên mức 2 với tiêu chí cao hơn: đội ngũ giảng viên phải không chỉ chuẩn hóa về trình độ mà còn mạnh về nghiên cứu khoa học, am hiểu thực tiễn; cơ sở vật chất phải hiện đại, thông minh; chương trình, giáo trình phải cập nhật liên tục, có khả năng tham mưu cho Tỉnh ủy những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp thiết. Khi đạt chuẩn mức 2, Trường Chính trị Nghệ An sẽ thật sự trở thành trung tâm đào tạo nòng cốt, là “trường Đảng” mẫu mực của khu vực Bắc Trung Bộ.
Thứ tư, đa dạng hóa loại hình và đối tượng đào tạo, gắn sát với thực tiễn cơ sở.
Nghệ An có địa bàn rộng, đặc thù đa dạng: vừa có đô thị, đồng bằng, vừa có miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Vì vậy, việc tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng không thể “một khuôn mẫu cho tất cả”, mà phải linh hoạt theo đối tượng: lớp dành cho cán bộ trẻ để rèn luyện bản lĩnh và kỹ năng hội nhập; lớp bồi dưỡng cán bộ cơ sở chú trọng xử lý tình huống thực tiễn, kỹ năng tiếp dân, vận động quần chúng; lớp chuyên đề cho cán bộ quản lý cấp huyện, cấp tỉnh tập trung vào năng lực tham mưu, hoạch định chính sách. Sự đa dạng này vừa bảo đảm toàn diện, vừa thiết thực, tránh hình thức.
Thứ năm, thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Trường Chính trị với các cơ quan, đơn vị, địa phương.
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chỉ có ý nghĩa thực chất khi gắn với sử dụng. Do đó, cần có cơ chế phối hợp ba bên: Trường Chính trị – cơ quan cử đi học – đơn vị sử dụng cán bộ. Trước khi đào tạo, phải xác định rõ nhu cầu, mục tiêu; trong quá trình học, phải có sự giám sát, quản lý; sau đào tạo, phải có cơ chế phản hồi, đánh giá cán bộ đã vận dụng kiến thức, kỹ năng vào công việc ra sao. Cách làm này sẽ bảo đảm công tác đào tạo không “đứt đoạn”, mà gắn kết chặt chẽ với yêu cầu thực tiễn của hệ thống chính trị tỉnh.
4. Một số kiến nghị
- Đối với Trung ương và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh: hoàn thiện khung pháp lý, hỗ trợ chuyên môn, phương pháp, công nghệ đào tạo.
- Đối với Tỉnh ủy Nghệ An: quan tâm nguồn lực, cơ chế chính sách, gắn đào tạo bồi dưỡng với quy hoạch, sử dụng và đánh giá cán bộ.
- Đối với các cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị: chủ động xác định nhu cầu, phối hợp với Trường Chính trị trong quản lý, đánh giá sau đào tạo.
KẾT LUẬN
Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài và là khâu đột phá để Nghệ An xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.
“Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 65/2025/QH15 đã xác định rõ: chính quyền địa phương được tổ chức theo mô hình 2 cấp, gồm cấp tỉnh và cấp cơ sở, cả hai cấp đều có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, bảo đảm tính thống nhất, tinh gọn và hiệu lực, hiệu quả. Đây là bước phát triển mới, thay thế cho các thí điểm trước đây, thể hiện quyết tâm chính trị trong việc xây dựng bộ máy hành chính hiện đại, phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền. Đối với Nghệ An, đây vừa là yêu cầu, vừa là thời cơ để tiếp tục sắp xếp, kiện toàn tổ chức, trong đó, đội ngũ cán bộ giữ vai trò then chốt quyết định thành công.
Với quyết tâm chính trị cao và tinh thần đổi mới, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Nghệ An chắc chắn sẽ đạt bước chuyển mạnh mẽ, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và các mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới.