Gvc, Ths. Phạm Thị Lan Hương

Khoa Lý luận cơ sở

Cách đây 106 năm cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi (07/11/1917 – 07/11/2023). Đây là một sự kiện lịch sử vĩ đại trong thế kỷ XX, lần đầu tiên trên thế giới, Nhân dân lao động Nga dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích Nga, đứng đầu là lãnh tụ thiên tài V.I.Lênin đã vùng lên đập tan chế độ Nga Hoàng, dựng lên nhà nước vô sản đầu tiên trên thế giới. Đây cũng là thắng lợi đầu tiên của Chủ nghĩa Mác-Lênin, đã mở ra một kỷ nguyên mới trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại – kỷ nguyên của thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới.

Hơn một thế kỷ đã đi qua nhưng ý nghĩa thời đại và giá trị lịch sử của cuộc Cách mạng Tháng Mười vẫn luôn tỏa sáng, là ngọn đuốc soi đường cho các dân tộc bị áp bức trên con đường đến với hòa bình, độc lập, tự do, trong đó có cách mạng Việt Nam.

1. Cách mạng Tháng Mười Nga mở ra kỷ nguyên mới trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại

Cách mạng Tháng Mười Nga đã mở ra con đường giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng lao động và giải phóng con người; con đường của phát triển và tiến bộ xã hội.

Thứ nhất, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công đã mở ra một thời đại mới – thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới

Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra và giành thắng lợi đã khai sinh ra nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội hiện thực. Đây là bước đột phá vĩ đại mở ra thời đại mới – thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Noi gương Cách mạng Tháng Mười, các dân tộc bị áp bức trên thế giới đã vùng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc và lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa để xây dựng đất nước. Chủ nghĩa xã hội hiện thực từ một nước đã phát triển trở thành hệ thống thế giới.

Có thể khẳng định rằng, Cách mạng Tháng Mười là cuộc cách mạng sâu sắc nhất trong lịch sử nhân loại, lần đầu tiên trên thế giới chính quyền đã từ trong tay thiểu số người bóc lột chuyển sang tay đa số người lao động bị bóc lột. Khác với tất cả các cuộc cách mạng xã hội từng diễn ra trong lịch sử loài người chỉ nhằm thay thế một phương thức bóc lột này bằng một phương thức bóc lột khác, thay thế giai cấp thống trị này bằng một giai cấp thống trị khác, Cách mạng Tháng Mười chứa đựng nội dung vô cùng sâu sắc nhằm thủ tiêu mọi hình thức bóc lột giai cấp và áp bức dân tộc, mở đường thắng lợi cho độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới. Với ý nghĩa đó, Cách mạng Tháng Mười mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại. Khẳng định tầm vóc, giá trị to lớn của nó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế”.

Thứ hai, Cách mạng Tháng Mười thắng lợi đã hiện thực hóa lý tưởng về một xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa

Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và sự ra đời của chế độ xã hội chủ nghĩa hiện thực, chỉ sau hai kế hoạch 5 năm thực hiện công nghiệp hóa (1929-1939), nước Nga và Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô - viết (Liên Xô) đã  từ một quốc gia phát triển trung bình ở châu Âu trở thành một quốc gia có tiềm lực kinh tế, quân sự hùng mạnh, đủ sức đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược của chủ nghĩa phát xít trong chiến tranh thế giới thứ hai. Những năm sau chiến tranh, nhà nước Liên Xô đã phát triển vượt bậc trở thành cường quốc quân sự, đủ sức làm đối trọng với chủ nghĩa đế quốc. Đồng thời, Liên Xô trở thành quốc gia đi đầu trong lĩnh vực chinh phục không gian vũ trụ và nhiều lĩnh vực khác.

Không có thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và sự tồn tại của chế độ xã hội chủ nghĩa, thì không thể có sự kiện nước Nga lạc hậu trở thành một quốc gia phát triển về nhiều mặt, từ công nghiệp đến nông nghiệp; từ kết cấu hạ tầng kỹ thuật như mạng lưới điện, hệ thống giao thông vận tải, đến hạ tầng xã hội. Đặc biệt, Nhà nước Xô - viết đã thực hiện chính sách xã hội tiên tiến, đó là thực hiện giáo dục, chữa bệnh không phải trả tiền, người già cô đơn được chăm sóc, nuôi dưỡng…

Từ sau Cách mạng Tháng Mười, chủ nghĩa xã hội được biết đến không chỉ là một học thuyết mà còn là một chế độ xã hội mới tốt đẹp.Chủ nghĩa xã hội đã đạt được tốc độ phát triển hiếm có trong lịch sử. Thành tựu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật ở Liên Xô những năm 40 - 50 của thế kỷ XX là những bước phát triển đáng khâm phục. Điều đáng khâm phục hơn nữa là toàn bộ những nền tảng vật chất ấy lại được xây dựng cho tất cả mọi người, vì tất cả mọi người, vì thế nó có sức hấp dẫn lớn đối với các dân tộc trên thế giới.

Thứ ba, Cách mạng Tháng Mười Nga giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội

Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ, biện chứng với nhau. Độc lập dân tộc là mục tiêu trực tiếp, trước hết, là khát vọng mang tính phổ biến của nhân loại, là cơ sở tiền đề để tiến lên chủ nghĩa xã hội. Ngược lại, chủ nghĩa xã hội là con đường củng cố vững chắc độc lập dân tộc, giải phóng dân tộc một cách hoàn toàn triệt để.

Chủ nghĩa xã hội thực hiện độc lập dân tộc để mở đường đưa dân tộc tới sự phát triển phồn vinh về kinh tế và sự phát triển phong phú, đa dạng về văn hóa, tinh thần, thực hiện đầy đủ nhất quyền lực của nhân dân. Chỉ với chủ nghĩa xã hội, độc lập dân tộc mới đạt tới mục tiêu phục vụ lợi ích và quyền lực của mọi người lao động, làm cho mọi thành viên của cộng đồng dân tộc trở thành người chủ thực sự, có cuộc sống vật chất ngày càng đầy đủ và đời sống tinh thần ngày càng phong phú. Chính điều đó làm cho sự độc lập tự chủ càng thêm vững chắc, khả năng bảo vệ nền độc lập dân tộc càng đầy đủ, mạnh mẽ.

Sự phát triển thực chất và bền vững của độc lập dân tộc được đo bằng những khả năng và điều kiện đảm bảo cho dân tộc thoát khỏi tình cảnh nô lệ, phụ thuộc, bị áp bức bóc lột và nô dịch. Nó cũng bảo đảm cho dân tộc vượt qua tình trạng đói nghèo, lạc hậu và tụt hậu trong tương quan với các dân tộc khác trên thế giới và ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn để đạt tới sự bình đẳng trong các mối quan hệ giữa con người với con người, giữa cộng đồng dân tộc này với cộng đồng dân tộc khác. Toàn bộ khả năng và điều kiện bảo đảm đó chỉ có thể được tìm thấy và giải quyết bằng con đường phát triển của chủ nghĩa xã hội.

Thứ tư, thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới đã chấm dứt thời kỳ độc tôn của chế độ tư bản chủ nghĩa trên bản đồ chính trị thế giới

Không ai có thể phủ nhận sự thật: chủ nghĩa xã hội đã từng là một hệ thống thế giới với hơn 10 nước, trong đó có nước đứng vào hàng siêu cường bậc nhất; là một trong hai khối kinh tế, chính trị, quân sự hùng mạnh, chủ nghĩa xã hội hiện thực trong một thời gian dài đã là đối trọng của chủ nghĩa tư bản. Chính nhờ có đối trọng ấy mà thế giới có sự cân bằng nhất định, đỡ bị áp đặt, chèn ép, đe dọa từ các thế lực đế quốc, ngăn ngừa được thảm họa chiến tranh hạt nhân. Chủ nghĩa xã hội hiện thực không chỉ là nhân tố cần thiết cho hòa bình và ổn định thế giới, mà còn là điều kiện không thể thiếu để các nước nhỏ có được độc lập, tự do thực sự. Sự lan tỏa của lý tưởng Cách mạng Tháng Mười đã thức tỉnh và thúc đẩy các dân tộc bị áp bức đứng lên tự giải phóng mình. Và kết quả là hàng loạt nước đã xác định đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười. Chủ nghĩa Mác-Lênin không chỉ thắng lợi trong hiện thực ở một quốc gia mà ở nhiều quốc gia, từ châu Âu đến châu Á rồi châu Mỹ. Chủ nghĩa xã hội đã trở thành hệ thống thế giới.

Được Cách mạng Tháng Mười Nga và các nước xã hội chủ nghĩa cổ vũ và giúp đỡ phong trào cách mạng của giai cấp công nhân ở các nước tư bản và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa ngày càng phát triển với quy mô chưa từng thấy. Khắp châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh, phong trào giải phóng dân tộc nổi lên như vũ bão, làm tan rã từng mảng hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, mở đường cho hàng trǎm triệu người thoát khỏi xiềng xích nô lệ và tiến lên độc lập, tự do. Khẳng định điều đó, chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Nhờ thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười vĩ đại, nhờ sự hình thành và phát triển của phe xã hội chủ nghĩa, nhờ sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, hiện nay hàng trăm triệu nhân dân trên thế giới, trước kia là những nô lệ quằn quại dưới gót sắt của bọn thực dân, nay đã giành được tự do, độc lập”. Như vậy, chủ nghĩa xã hội là tấm gương sáng về sự giúp đỡ các nước nhỏ yếu một cách vô tư, trong sáng, chí tình chí nghĩa, là mẫu mực về sự đoàn kết quốc tế trên cơ sở một mẫu số chung là tất cả vì sự nghiệp giải phóng con người.

2. Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội hiện thực đã cổ vũ, động viên và giúp đỡ phong trào cách mạng Việt Nam

Dưới ánh sáng soi đường của Cách mạng Tháng Mười Nga và sự vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, một chính đảng của giai cấp công nhân Việt Nam đã ra đời, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Cao trào 1930 - 1931 là phong trào cách mạng đầu tiên của quần chúng công – nông do Đảng ta lãnh đạo, là bước cần thiết chuẩn bị cho thắng lợi Cách mạng Tháng Tám - 1945. Cao trào 1930 - 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh đã để lại bài học to lớn về sức lôi cuốn, tập hợp được đông đảo các tầng lớp nhân dân của Đảng ta thông qua đường lối, chủ trương, khẩu hiệu đấu tranh đúng đắn, đáp ứng được khát vọng cháy bỏng của nhân dân, từ đó khơi dậy và thúc đẩy động lực cách mạng trong quần chúng.

Phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh tuy chỉ tồn tại trong vòng 7 tháng và còn sơ khai nhưng đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một Nhà nước công - nông đầu tiên, chưa có trong tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ. Chính quyền mới đã ban hành nhiều chính sách mới về chính trị, kinh tế, văn hóa. Về chính trị nhân dân được quyền tự do hội họp, thảo luận và hoạt động trong các tổ chức đoàn thể như Nông hội, Công hội, Đoàn thanh niên cộng sản…Về kinh tế nhân dân được chia ruộng, bãi bỏ các thứ thuế vô lý, bất công, thực hiện giảm tô và xóa nợ cho dân nghèo. Về văn hóa, chính quyền cách mạng đã tổ chức đời sống mới, mở các lớp dạy chữ Quốc ngữ, xóa bỏ các tệ nạn, hủ tục lạc hậu, xây dựng tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau. Đây chính là một sự kiện lịch sử trọng đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, không chỉ đặt ra vấn đề liên minh công nông, vấn đề ruộng đất và dân cày, mà còn khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, vấn đề đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, từng bước tạo thế và lực để dân tộc ta đi tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 dẫn tới việc khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có ý nghĩa to lớn đối với dân tộc ta và có ý nghĩa quốc tế sâu sắc. Cách mạng Tháng Tám là một trong những trang sử vẻ vang nhất, chói lọi nhất của lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Bằng thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân ta đã đập tan ách phát-xít Nhật, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp gần 100 năm, xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm, đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Ðảng ta từ khi ra đời bị khủng bố dã man, đã trở thành đảng lãnh đạo chính quyền, lãnh đạo xã hội.

Được sự cổ vũ và giúp đỡ của Liên Xô, quê hương Cách mạng Tháng Mười, Việt Nam đã đánh thắng hai đế quốc hùng mạnh Pháp và Mỹ. Thắng lợi của Việt Nam vào mùa Xuân năm 1975 đã kết thúc vẻ vang quá trình 30 năm đấu tranh giải phóng dân tộc, đó cũng là thắng lợi của đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Đi theo con đường do Lênin vĩ đại vạch ra, con đường của Cách mạng Tháng 10, nhân dân Việt Nam đã giành được thắng lợi to lớn. Chính vì vậy, mà mối tình gắn bó và lòng biết ơn của nhân dân Việt Nam đối với Cách mạng Tháng 10, đối với Lê-nin vĩ đại… là vô cùng sâu sắc”.

Trước đòi hỏi của thực tiễn những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ XX, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, năm 1986, Việt Nam đã tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Sau 37 năm đổi mới và hội nhập quốc tế, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Từ chỗ bị bao vây, cấm vận và hầu như chỉ có quan hệ với các nước trong phe xã hội chủ nghĩa, Việt Nam đã hội nhập sâu rộng và toàn diện. Việt Nam còn là thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong nhiều tổ chức khu vực và quốc tế, có vai trò, tiếng nói ngày càng quan trọng trong ASEAN, Diễn đàn hợp tác Á-Âu (ASEM), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Liên hợp quốc… Bên cạnh đó, ổn định chính trị-xã hội được giữ vững, dân chủ được phát huy, khối đại đoàn kết toàn dân tộc được tăng cường, tạo ra động lực mạnh mẽ cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng tốt, quy mô nền kinh tế tăng lên. Đời sống nhân dân được cải thiện.

Với đường lối tích cực, chủ động hội nhập quốc tế và đóng góp giải quyết những vấn đề chung của khu vực, thế giới và loài người, như các vấn đề hòa bình, phát triển, xóa đói giảm nghèo, thích ứng với biến đổi khí hậu… Việt Nam đang trở thành một thành viên ngày càng có vai trò, ảnh hưởng và tiếng nói quan trọng trong cộng đồng quốc tế. Từ đó, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Đây là niềm tự hào, là nguồn lực và là động lực to lớn, là niềm tin lớn lao để toàn Đảng, toàn dân ta vượt qua những khó khăn, thử thách, tiếp tục vững bước trên con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn.

Những thành quả sau 37 năm đổi mới đất nước đã góp phần chứng minh tính đúng đắn và phù hợp của mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Việt Nam. Đó cũng là minh chứng cho sự đúng đắn và phù hợp của con đường cách mạng mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã lựa chọn – con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga. Đặc biệt trong tình hình hiện nay khi các thế lực thù địch ráo riết lợi dụng mọi điều kiện để thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” và các hoạt động chống phá, thúc đẩy “tự diễn biến,” “tự chuyển hóa,” kích động chia rẽ nhằm lật đổ vai trò lãnh đạo của các Đảng Cộng sản, xóa bỏ hoàn toàn chế độ xã hội chủ nghĩa trên phạm vi toàn thế giới, thì bài học về bảo vệ chính quyền, bảo vệ thành quả cách mạng của Cách mạng Tháng Mười Nga càng có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc./.